Verduurzaming en verslimming openbare buitenruimte: een logische combinatie
Tot op heden is het nog steeds niet grootschalig van de grond gekomen: de integratie van lantaarnpalen bij de uitrol van (netwerk)infrastructuur. Uit onderzoek van TNO Smart Public Nodes is gebleken dat lantaarnpalen een sleutelpositie kunnen innemen in zowel de verduurzamingsdoelstellingen uit het Klimaatakkoord, als ook bij
de uitrol van nieuwe (netwerk) infrastructuur voor bijvoorbeeld autolaadpalen, Internet of Things (IoT) en 5G. Smart City Nederland is samen met BNG Bank (voorheen Bank Nederlandse Gemeenten) in dit toekomstperspectief gesprongen, vertelde Heimen Visser van Smart City Nederland.
‘Slimme straatverlichting en verduurzaming gaan hand in hand’
Lange tijd wordt het al geroepen maar tot op heden is het nog steeds niet grootschalig van de grond gekomen: de integratie van lantaarnpalen bij de uitrol van (netwerk)infrastructuur. Uit onderzoek van TNO Smart Public Nodes, 2018 is gebleken dat lantaarnpalen een sleutelpositie kunnen innemen in zowel de verduurzamingsdoelstellingen uit het klimaatakkoord, als bij de uitrol van nieuwe (netwerk)infrastructuur voor bijvoorbeeld autolaadpalen, IoT en 5G. Smart City Nederland is samen met Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) in dit toekomstperspectief gesprongen, vertelt Heimen Visser van Smart City Nederland.
Nederland telt circa 3,5 miljoen lantaarnpalen. In stedelijke gebieden staat er gemiddeld elke 50 meter een lantaarnpaal. Lantaarnpalen staan vaak al op of dichtbij andere infrastructuur zoals elektriciteitskabels en glasvezelkabels, maar zijn op dit moment nog niet op connectiviteit aangesloten. Dit maakt het relatief eenvoudig om een groot deel van alle lantaarnpalen onderdeel te maken van toekomst vaste infrastructuur.
Op dit moment worstelen Nederlandse gemeenten met veel uitdagingen:
Diverse telecom bedrijven rollen glasvezelnetwerken uit in de openbare ruimte om woningen aan te sluiten.
Er moeten 1,7 miljoen laadpalen voor elektrische auto’s geplaatst worden tot 2030, terwijl momenteel het uitrol tempo van 45 laadpalen per dag veel te laag ligt.
Mobiele aanbieders willen 5G-antennes plaatsen in de openbare ruimte als onderdeel van de landelijke uitrol verplichting die zij krijgen van Economische Zaken als onderdeel van de frequentie veiling voorwaarden.
Dit alles leidt tot verrommeling van de openbare ruimte. Daarnaast moeten gemeentes zelf ook nog voldoen aan het Klimaatakkoord door in 2030 tenminste 50 procent reductie in het energieverbruik gerealiseerd te hebben en een vergelijkbare reductie van de CO2 voetafdruk .
Minder verrommeling
Een van de belangrijkste middelen om de klimaatdoelstellingen te kunnen bereiken is door straatverlichting te vervangen door energiezuinige LED verlichting. Veel gemeenten zetten hier dan ook vol op in. Als tijdens deze ombouw straatverlichting ook meteen toekomstbestendig gemaakt wordt, kan een win-win situatie ontstaan voor zowel gemeenten als marktpartijen. Een straatlantaarn is uitermate geschikt om ook als laadpaal te kunnen fungeren. Daarnaast is een straatlantaarn 4 tot 8 meter hoog en daarmee uitermate geschikt om te dienen als antenne, als mast voor sensoren en voor bijvoorbeeld camerabewaking.
Diverse marktpartijen leveren licht- installaties die geschikt zijn voor elektrisch laden, IoT, smart city en 5G.
Maar door alles in een lantaarnpaal te integreren wordt ook het probleem van ‘verrommeling’ opgelost. Diverse marktpartijen zijn dan ook al ingesprongen op deze ontwikkelingen en leveren complete lichtinstallaties voor in de openbare ruimte waarin verschillende toekomst vaste modules voor elektrisch laden, IoT, smart city en 5G zijn geïntegreerd. Daarnaast wordt met de moderne lantaarnpalen ook nog energie bespaard met de verlichting, waardoor deze direct aan de duurzaamheidsdoelstellingen voldoet.
Straatverlichting sleutel voor verduurzaming en verslimming
Volgens Heimen Visser is de rol van Smart City Nederland, een branche-brede samenwerking op het gebied van smart city, het multifunctioneel verslimmen van de openbare ruimte, het realiseren van toekomstige meeropbrengsten voor gemeenten, ervoor zorgen dat gemeente de regie en eigendom over de openbare ruimte behoudt en duurzaamheidsdoelstellingen versneld worden gerealiseerd voor 2030.
De gemeente Renkum is na de vervanging van haar openbare verlichting door duurzame, energie besparende lantaarnpalen klaar om de vervolgstap te zetten om ook elektrische auto’s hieraan te kunnen opladen. Het project is mogelijk gemaakt door Primevest Capital Partners (Primevest CP) in samenwerking met Dutch Charge, Nedal en CityTec. Renkum is daarmee de eerste gemeente in Nederland die profiteert van de voordelen van deze innovatieve en duurzame straatverlichting die ook andere functies, zoals sensoren (vanuit de Omgevingswet) en laadpunten voor elektrische auto’s, bij elkaar kan brengen.
De eerste slimme “laadlantaarn” in Nederland wordt vandaag symbolisch overhandigd aan wethouder Joa Maouche van de gemeente Renkum (o.a. Klimaat en Duurzaamheid) tijdens “De Slimme Stad van Morgen begint Vandaag’, een congres dat georganiseerd is door Vastgoedmarkt.
Multifunctionele lantaarnpaal
Heimen Visser, Fund Manager Communication Infrastructure & Smart Cities bij Primevest CP zegt: “Door een lantaarnpaal multifunctioneel te maken die naadloos opgaat in het bestaande straatbeeld, bieden wij tevens een oplossing tegen de ‘verrommeling’ van de openbare ruimte dat ontstaat door steeds meer objecten erbij te plaatsen in plaats van te integreren in hetgeen er al staat. Onze partners Dutch Charge, CityTec en Nedal zijn ook ingesprongen op deze ontwikkelingen en leveren complete CityCharge laadlantaarns waarin modules voor elektrisch laden en, in de toekomst, ook IoT (Internet of Things), en 5G kunnen worden geïntegreerd. Door deze integratie wordt met deze moderne lantaarnpalen ook een extra bijdrage geleverd aan de duurzaamheidsdoelstellingen, zoals besparing op grondstoffen en minder verkeersbewegingen door efficiënter beheer, waarmee aanvullend bijgedragen wordt aan de gestelde eisen uit het Klimaat Akkoord.”
In het najaar worden de eerste laadlantaarns toegevoegd
Wethouder Klimaat en Duurzaamheid Joa Maouche: “De gemeente Renkum heeft nagenoeg alle 6.300 lichtpunten in de gemeente vervangen door duurzame lantaarnpalen. In het najaar worden de eerste laadlantaarns toegevoegd, die geïntegreerd worden in het straatbeeld. Met deze nieuwe functie ontstaat er een nieuwe vorm van straatverlichting die daadwerkelijk ‘slim’ is. We zijn blij dat wij als gemeente hebben kunnen bijdragen aan deze ontwikkeling die meer gemeenten kan helpen met het behalen van hun duurzaamheid doelstellingen en de verrommeling van de openbare ruimte tegen gaat”.
Slimme straatverlichting en verduurzaming gaan hand in hand
Primevest is samen met Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) in dit toekomstperspectief gesprongen en heeft het Smart City Nederland initiatief ontwikkeld. Dit model heeft als doel gemeenten te helpen bij de financiering, verduurzaming en vernieuwing van hun openbare verlichting en zo de transitie naar een slimme stad te versnellen.
Wij verwachten dat andere gemeenten snel zullen volgen.
Heimen Visser voegt toe: “Renkum is met de ingebruikname van deze multifunctionele en duurzame infrastructuur niet alleen een pionier maar ook de eerste ‘smart city’ in ons land die openbare verlichting en laden van elektrische auto’s op deze wijze combineert. Wij verwachten dat andere gemeenten snel zullen volgen. Ons Smart City Nederland-model kan eenvoudig worden opgeschaald.”
In Nederland is er sprake van een enorme exponentiele groei in laadbehoefte en zouden er in 2030 ruim 1,7 miljoen laadpunten gerealiseerd moeten zijn. Momenteel worden er slechts 45 laadpunten per dag uitgerold terwijl het dagelijkse totaal 600 zou moeten bedragen om aan de vraag te voldoen. Als dit tempo niet omhooggaat, zullen de klimaatdoelen van Nederland in 2030 niet worden gehaald.
Daarnaast staan er in de openbare ruimte al veel objecten, waardoor het bijplaatsen van nog meer laadpalen tot steeds meer fragmentatie van essentiële infrastructuur leidt. Mobiele aanbieders willen bijvoorbeeld 5G-antennes in de openbare ruimte plaatsen in lijn met de eisen die het Ministerie van Economische Zaken stelt om mee te kunnen dingen naar de landelijke frequentieveilingen (zie ook de website van de Rijksoverheid). Ook moeten gemeentes zelf voldoen aan het Klimaatakkoord door in 2030 een reductie van tenminste 50 procent in hun eigen energieverbruik te realiseren en een vergelijkbare vermindering van hun CO2-uitstoot.
Verduurzaming van de straatverlichting in gemeenten biedt gelijke tijd ook kansen voor ‘slimme lantaarnpalen’.
Een van de middelen om aan de landelijke klimaatdoelstellingen te voldoen, is straatverlichting te vervangen door energiezuinige LED-verlichting en veel gemeenten zetten hier dan ook vol op in. Als tijdens deze ombouw straatverlichting ook meteen toekomstbestendig wordt gemaakt, ontstaat er een win-win situatie voor zowel gemeenten als marktpartijen. Door het hele land zijn er maar liefst 3,5 miljoen lantaarnpalen met een gemiddelde hoogte van tussen de vier en acht meter en TNO heeft in haar onderzoek naar de haalbaarheid van ‘Smart Public Nodes’ aangetoond dat lantaarnpalen uitermate geschikt zijn om als telecommunicatie antennemast te fungeren, maar ook voor het plaatsen van Omgevingswet sensoren, laadpunten, WiFi en camerabewaking. Het combineren van verschillende functies leidt dus tot een duurzame en multifunctionele vorm van openbare verlichting. Door het multifunctionele karakter is deze mast tevens veel duurzamer en goedkoper in aanschaf en in onderhoud en beheer.
Op dinsdag 30 juni jl. vond de online conferentie Real Estate Future Proof plaats. Heimen Visser van Primevest Capital Partners heeft een Keynote gegeven over het volgende ondwerp: “Objecten in de openbare ruimte, woningen en kantoorgebouwen, alles wordt digitaal verbonden aan elkaar.”
De Digitale Agenda van de overheid stimuleert de uitrol van glasvezelverbindingen tot het 5G mobiel internet; dit alles heeft impact op autonoom rijden, real-time informatie uitwisseling, smart parkeergarages die aan energie opwekking doen en transit hubs worden in steden, maar ook de maar ook de verslimming van lantarenpalen door fijnstof, temperatuur en verkeersmetingen sensoren toe te passen ter verbetering van het leef- en werkklimaat in steden.
Heimen Visser schetst in circa 10 minuten het begin van een slimme toekomst.
